Folklore Type: Tale
Informant Bio: Informant is my father. He was born in Mumbai, India and moved to the U.S. when he was 22. He still remembers many of the poems and songs from his childhood. He is fluent in over five languages and provides the original folklore and translations below.
Context: I was interviewing the informant about childhood traditions, rituals, songs sung and tales performed.
Item: “પૂરી એક એન્ધેરી ને ગન્ડુ રાજા “Poorii Ek Andherii Neh Gandoo Rajah
ટકે શેર ભાજી ટકે શેર ખાજા Taakeh sher bhaaji taakeh sher khajha
બધી ચીજ વેંચાય જ્યાં ભાવ એકે badhi chija venchay jyan bhav aekae
કદી સારી બુરી ન વેચે વિવેકે kadi saari boori na veche viveke
ત્યાં જઈ ચડયા બે ગુરૂ એક ચેલો Tyannh Jaai chaadya Bae Gooroo aek Cheloh
ગયો ગામમાં માગવા શિષ્ય પહેલો Gaayo gaam-manh mahgwah sheeshya pahelo
લીધી સુખડી હાટથી આપી આટો lidhi sukhadi haat thi aapi aato
ગુરૂ પાસે જઈને કહે ખૂબ ખાટ્યો guru pase jaine kahe khub khatyo
ગુરૂજી કહે રાત રહેવું ન અહીં guruji kahe raat rahevun na aahin
સહૂ એક ભાવે ખપે ચીજ ત્યાહીં sahu ek bhave khape chij tyanhi
હશે ચોર ને શાહનો ન્યાય એકે hashe chor ne shahno nyaya ekay
નહીં હોય શિક્ષા ગુનાની વિવેકે nahi hoy shiksha gunani vivekay
ન એ વસ્તીમાં એક વાસો વસીજે na e vastiman ek vaso vasije
ચલો સદ્ય ચેલા જવું ગામ બીજે chalo sadhya chela javun gaam bijay
કહે શિષ્ય ખાવા પીવા ખૂબ આહીં kahe shishya khava piva khub aahin
તજી તેહ હું તો ન આવીશ ક્યાંહી taji teha hun to na aavish kyanhin
ગુરૂએ બહૂ બોધ દીધો જ ખાસો guru ae bahu bothe didho ja khaso
નહીં યોગ્ય આહીં રહ્યે રાતવાસો nahin yogya aahin rahyo raatvaso
ન માની કશી વાત તે શિષ્ય જ્યારે na maani kashi vaat te shisya jyare
ગુરૂજી તજીને ગયા ગામ ત્યારે guruji tajine gaya gaam tyare
રહ્યા શિષ્યજી તો ત્યહાં દિન ઝાઝા rahya shishyaji to tyan deen zaza
બહૂ ખાઈ પીને થયા ખૂબ તાજા bahu khai peene thaya khub taja
પછીથી થયા તેહના હાલ કેવા pachhithi thaya haal tehna keva
કહૂં છું હવે હૂં સુણો સદ્ય તેવા kahun chhun haave hoon suno sadhya teva
તસ્કર ખાતર પાડવા ગયા વણિકને ઘેર Taskar khaatar paadva gya vanik-ne gher
ત્યાં ભીંત તૂંટી પડી ચોર દબાયા ચાર tyan bhit tooti padi chor dabaya char
માત પ્રભાતે ચોરની ગઈ નૃપને ફરિયાદ maat prabhate chorni gai nrupne fariyad
શૂળી ઠરાવી શેઠને ડોશીની સૂણી દાદ shudi tharavi shethne doshini suni daad
વણિક કહે કડિયા તણો એમાં વાંક અપાર vanik kahe kadia tano ema vank apar
ખરેખરી એમાં નથી મારો ખોડ લગાર khare khari ema nathi maro khod lagaar
કળીઆને શૂળી ઠરી વણિક બચ્યો તે વાર kadiane shudi chadi vanik bachyo te vaar
ચૂકે ગારો કરનારની કડીએ કરી ઉચ્ચાર chuke gaaro karnaarni kadi-e kari uchaar
ગારો કરનારો કહે પાણી થયું વિશેષ gaaro karnaro kahe pani thayun vishesh
પુરપતી કહે પખાલીને જો તું શૂળીએ જાય Purpati kahe pakhalin-e jo tu shudi-e jaay
આજ પછી આ ગામમાં એવા ગૂના ન થાય aaj pachi aa gam-ma e va guna na thaay
મુલ્લા નીસર્યાં મારગે મેં જોયું તે દિશ mullah nisarya maarghe m-e joyun te deesh
પાણી અધીક તેથી પડ્યું, રાજા છાંડો રીસ pani adhik tethi padyun raja chhando rees
મુલ્લાજીને મારવા કરી એવો નિરધાર mullahji ne maarvaa kari e-voh nirdhaar
શૂળી પાસે લઈ ગયા મુલ્લાને તે વાર shudi pas-e lai gayaa mullah ne te vaar
ફડ જાડું શૂળી તણૂ મુલ્લાં પાતળે અંગ faad jadun shudi tanhoo mullah paatde ang
એવી હકીકત ચાકરે જઈ કહી ભૂપ પ્રસંગ evi hakikaat chakray jai kahi bhup prasang
ભૂપ કહે શું હર ઘડી આવી પૂછો કોઈ bhup kahe shun hargadi aavi puchho koi
શોધી ચઢાવો શૂળીએ જાડા નરને જોઈ shodhi chadavo shudi-e jaadaa narne joi
જોતાં જોતાં એ જડ્યો જોગી જાડે અંગ jotan jotan e jadyo jogi jaade ang
બહુ દિન ખાઈને બન્યો રાતે માતે રંગ bahu din khai ne banyo rat-e mat-e rang
શિષ્ય મુદત માગી ગયો ગુરૂ પાસે પસ્તાય shishya mudaat maagi gayo guru paas=e pastay
ગુરૂએ આવી ઉગારીઓ અદભૂત કરી ઉપાય guru-e aavi ugario adbhut kari upaay
જોગી શૂળી પાસે જઈ કહે ભૂપ સુણ કાન jogi shudi pas-e jai kah-e bhup soon kaan
આ અવસર શૂળીએ ચડે, વેગે મળે વિમાન ah avasar shudi-e chad-e vegh-e mad-e vimaan
ચેલો બોલ્યો હું ચડું, ગુરૂ કહે હું આપ chelo bolyo hun chadu, guru kah-e hun aap
અધિપતિ કહે ચઢીએ અમો પૂરણ મળે પ્રતાપ adhipati kah-e chadhi-e amoh puran mad-e prataap
ગુરૂ ચેલાને ગામથી પહોંચ્યા ગાઉ પાંચ guru chelan-e gaamthi pahonchya gau paanch
રાજા શૂળી પર રહ્યો અંગે વેઠી આંચ” raja shudi par rahyo ang-e vethi aanya”
Translation: “There was a weird city with a crazy ruler
Where it cost penny a pound for veggies or delicacies
where all things sell at the same price
never differentiate between good and bad
there arrived two – a monk and his disciple
headed to town to beg, the disciple first
he traded flour that he got for sweets
returned and told the boss, look, I won big
guru said we should not stay here any longer
where everything is sold at the same price
they must have the same rules for both thief and victims
with no regards for fairness, robber and the victim must be treated alike
we shouldn’t stay in a lawless place like this
let’s go, dear disciple, to another town right now
disciple said what? leave a place full of so many goodies?
No, No, I will never go anywhere and leave this place
Guru did his best to persuade him to leave
and not spend another night here
when the disciple didn’t listen to anything he had to say
guruji left the place and moved on to next town
disciple said that for many many days
and kept eating the goodies and got fatter and fatter
what happened to him afterwards…
Listen and I will tell you what happened…
Robbers went to a rich man’s home to steal
there the wall caves in four thieves got buried
mother of the thieves went to King to complain
upon hearing the old lady’s complaint, king ordered the rich man to be hanged
rich man said it surely was mason’s biggest fault
truthfully, I am not to be blamed for this
mason was sentenced to be hanged and rich man survived this time
mason said it wasn’t me, but the guy that mixed the concrete – he put too much water
concrete mixer guy said it wasn’t my fault, the guy that adds water added too much
king tells the guy who adds water that if you are hanged then
this kingdom will not see such a crime ever
guy that added the water says, while I was working, a Muslim monk passed by and I looked in his direction
and that’s why more water fell in the mix, so king, please understand – it wasn’t my fault
OK OK the decision is made to kill the Muslim monk (said the king)
Muslim monk was brought on the hanging platform
noose on the hanger was too big to fit the thin monk
so reported the hang-man to the king
king said why do you keep bothering me with such silly matters
simply go find a fat guy and hang him
looking they found the fat disciple
all that eating had made him really pinkish and juicy
as a last wish the disciple went to the guru, repented and cried
guru returned with the disciple with an ingenious scheme in mind
guru approached the hanging platform and said listen to me, your highness
this very moment stars are lined up such that who ever hangs, is destined to go straight to heaven in an airplane
disciple say let me hang, guru said no, no, let me hang , me please…
king said I will be the one that will hang, so I can reach the paradise right away. I will not let this chance pass me bye.
guru and disciple went miles away from this place in a hurry…
… while the king lay dead on the hanger”
Analysis: This tale is a cautionary one against the government/authority figures seeking extreme equality of results. Those who do are engaging in a futile act, and, worse, can end up doing more harm than good. The king, who was a fool for presiding over such a system, ended up being tricked into death by a more rational man who did not like the equality-at-all-costs system. The disciple, though he became sidetracked and lost his way, was eventually saved by the teacher when he realized he was lost and begged for forgiveness and acceptance by the teacher. Many stories feature distractions and a character being sidetracked, and eventually being redeemed or choosing the right path, as seen in this story.